แชร์

โพรไบโอติกส์ (Probiotics) ตัวช่วยการนอนหลับ

อัพเดทล่าสุด: 6 พ.ย. 2024

230 ผู้เข้าชม

ปัจจุบันพบว่าประชากรในวัยเรียนและวัยทำงานในประเทศไทยมีความเหนื่อยล้า วิตกกังวล นอนไม่หลับถึงร้อยละ 50 ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ คุณภาพชีวิตและความสามารถในการทำงาน อาหารเป็นวิธีหนึ่งที่ง่ายที่ช่วยปรับสมดุลสุขภาพจิตใจได้ จากการศึกษาพบว่าสภาวะในทางเดินอาหารส่งผลต่อการทำงานของสมอง จากการเชื่อมโยงของระบบประสาทอัตโนมัติ ฮอร์โมน และระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งจุลินทรีย์ในลำไส้มีส่วนสำคัญในการเชื่อมโยงนี้ บทความนี้จะมาช่วยคุณไขข้อสงสัยเกี่ยวกับโพรไบโอติกส์ที่นอกจากจะช่วยปรับสมดุลของลำไส้แล้ว โพรไบโอติกส์สามารถช่วยเสริมประสิทธิภาพของสมองได้อย่างไร

โพรไบโอติกส์ คืออะไร

โพรไบโอติกส์ (Probiotics) คือจุลินทรีย์ขนาดเล็กที่มีชีวิต โพรไบโอติกส์แต่ละชนิดมีคุณสมบัติที่แตกต่างกัน เช่น เพิ่มประสิทธิภาพการย่อยอาหารและการทำงานของลำไส้ ปรับสมดุลของระบบภูมิคุ้มกัน และปรับสมดุลการทำงานของสมอง เป็นต้น จากการศึกษาพบว่าเมื่อร่างกายเกิดความเครียดจะทำให้จุลินทรีย์บางชนิดในลำไส้ลดลงและบางชนิดเพิ่มขึ้น ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสารที่เกิดจากการสันดาปของจุลินทรีย์ในลำไส้ การรับประทานโพรไบโอติกส์ที่จำเพาะ สามารถปรับสมดุลชนิด จำนวนและสารสันดาปของจุลินทรีย์ในลำไส้ได้ ส่งผลดีต่อการทำงานของสมองและสภาพจิตใจ เช่น โพรไบโอติกส์บางชนิดมีผลต่อการสร้างสารสื่อประสาทเซโรโทนิน (serotonin) ซึ่งมีผลช่วยควบคุมความรู้สึกเจ็บปวด ความหิว ความอิ่ม การนอนหลับ อารมณ์ทางเพศ และความรู้สึกสงบสุข และกาบา หรือ กรดแกมมาอะมิโนบิวทีริก (Gamma-aminobutyric acid: GABA) ซึ่งมีผลช่วยชะลอการทำงานของระบบประสาท ช่วยให้สมองเกิดการผ่อนคลาย

จุลินทรีย์ตัวไหนบ้างที่จัดเป็นโพรไบโอติกส์

โพรไบโอติกส์คือจุลินทรีย์ที่มีชีวิตที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพเมื่อบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม แบคทีเรียและยีสต์ที่พบในโพรไบโอติกส์ที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่

แบคทีเรียโพรไบโอติกส์ที่พบบ่อย เช่น
- แลคโตบาซิลลัส (Lactobacillus) มีหน้าที่ช่วยในการย่อยแลคโตสและคาร์โบไฮเดรตอื่น ๆ ผลิตกรดแลคติกซึ่งยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่เป็นอันตราย เสริมสร้างการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน และช่วยรักษาความสมบูรณ์ของเยื่อบุลำไส้
- บิฟิโดแบคทีเรียม (Bifidobacterium) มีหน้าที่ช่วยย่อยอาหาร ดูดซึมสารอาหาร และต่อสู้กับแบคทีเรียที่เป็นอันตราย ผลิตกรดไขมันสายสั้น (short-chain fatty acids: SCFAs) ที่สำคัญต่อสุขภาพลำไส้ ปรับระบบภูมิคุ้มกัน และป้องกันการรุกรานของเชื้อโรคภายนอกจากการแย่งสารอาหารและจุดยึดเกาะ
- ยีสต์โพรไบโอติกส์ที่พบบ่อย เช่น ซัคคาโรไมซิส บูลาร์ดี (Saccharomyces boulardii) ช่วยฟื้นฟูธรรมชาติของจุลินทรีย์ในลำไส้ ผลิตสารต้านจุลชีพที่ยับยั้งแบคทีเรียและยีสต์ที่เป็นเชื้อก่อโรค เสริมสร้างการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยในการรักษาและป้องกันอาการท้องร่วง

โพรไบโอติกส์ มีส่วนช่วยการทำงานของสมองอย่างไร

จากการศึกษาทางคลินิกได้ทำแบบทดสอบและตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองขณะหลับพบว่าหลังรับประทานโพรไบโอติกส์ Lactobacillus plantarum นาน 2 เดือน สามารถลดความเครียด ความเหนื่อยล้า อารมณ์หงุดหงิด ซึมเศร้า และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน รวมถึงคุณภาพในการนอนหลับได้

สำหรับโพรไบโอติกส์ Bifidobacterium longum หลังรับประทานนาน 2 เดือน พบว่าสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการนอนหลับในช่วงที่มีความเครียดเรื้อรังได้

แม้ว่าในปัจจุบันจะมีการศึกษาประโยชน์ของโพรไบโอติกส์ต่อระบบสมองและความจำเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยชัดเจนที่แสดงถึงความเชื่อมโยงของการมีสุขภาพลำไส้ที่ดีกับการทำงานของสมอง ดังนั้นการรับประทานอาหารโพรไบโอติกส์จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการดูแลร่างกายที่ทุกคนไม่ควรมองข้าม ซึ่งนอกจากการเลือกรับประทานผลิตภัณฑ์อาหารเสริมที่มีส่วนประกอบของโพรไบโอติกส์แล้ว ควรออกกำลังกายและรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ โดยเฉพาะอาหารที่มีใยอาหาร เพื่อให้ร่างกายมีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ที่ดี

WeNature

Your Daily Dose of Vitality

วันดี ๆ มีได้ทุกวันด้วยวีเนเจอร์

เอกสารอ้างอิง

1. N. Mutoh, I. Kaikuchi, et al. Heat-Killed Lactobacillus helveticus Improves Mood State: A Randomised, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Beneficial Microbes 2023,14(2): 109-117.

2. Ruizhe Zhu, Yilin Fang, et al. Psychobiotic Lactobacillus Plantarum JYLP-326 Releives Anxiety, Depression and Insomnia Symptoms in Test Anxious College via Modulating The Gut Microbiota and Its Metabolism. Frontiers in Immunology 2023: 1-13.

3. Gunilla Onning, Caroline Montelius, et al. Intake of Lactiplantibacillus plantarum HEAL9 Improves Cognition in Moderately Stresses Subjects: A Randomized Controlled Study. Nutrients 2023(15): 3466.

4. Shu-I Wu, Chien-Chen Wu, et al. Psychobiotic Supplementation of PS128 TM Improves Stress, Anxiety, and Insomnia in Highly Stressed Information Technology Specialists: A Pilot Study. Frontiers in Nutrition 2021(8): 614105.

5. Yu-Ting Ho, Ying-Chieh Tsai, et al. Effects of Lactobacillus plantarum PS128 on Depressive Symptoms and Sleep Quality in elf-Reported Insomniacs: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Pilot Trial. Nutrients 2021(13): 2820.

6. Gerard M. Moloney, Caitriona M. Long-Smith, et al. Improvements in Sleep Indices during Exam Stress due to Consumption of Bifidobacterium longum. Brain Behavior & Immunity Health 2020(10): 100174.